|
1. WSTĘP
Europejska Rada
Resuscytacji (ERC) wydała w 1998 roku wytyczne stosowania Automatycznej
Defibrylacji Zewnętrznej (AED, Automated External Defibrillation)
[1].
Następnie Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne (AHA) podjęło wspólnie
z przedstawicielami Międzynarodowego Komitetu Łącznikowego do spraw
Resuscytacji (ILCOR) serię prac oceniających naukowe podstawy
resuscytacji. Oparto je na wiarygodnych i aktualnych publikacjach
[2].
Ostatecznie doprowadziło to do opublikowania w sierpniu 2000 roku
Wytycznych 2000 Resuscytacji Krążeniowo-Oddechowej oraz Doraźnego
Postępowania w Zaburzeniach Krążenia [3,
4].
Grupa Robocza do spraw Podstawowych Zabiegów Resuscytacyjnych i
Automatycznej Defibrylacji Zewnętrznej (Grupa Robocza ERC do spraw BLS i
AED) zapoznała się z tym dokumentem oraz towarzyszącą mu dokumentacją
naukową i zaproponowała wprowadzenie zmian do rekomendowanych przez ERC
Wytycznych AED.
Zmiany te przedstawia
niniejsze opracowanie.
2. ZMIANY W
WYTYCZNYCH
Część modyfikacji
odzwierciedla zmiany procedury podstawowych zabiegów resuscytacyjnych (BLS)
w trakcie stosowania schematu AED.
Poczyniono też inne
poprawki w celu zapewnienia międzynarodowego ujednolicenia zasad.
Główne zmiany
techniki resuscytacji są następujące:
A.
Dostosowano sposób
prowadzenia podstawowych zabiegów resuscytacyjnych do nowych
opracowanych przez ERC wytycznych BLS. Zaszły tu dwie ważne zmiany:
1. Natychmiast po
stwierdzeniu braku prawidłowego oddychania należy wykonać 2 oddechy
ratownicze. Ich wykonanie stanowi istotny element oceny krążenia (patrz
niżej). Wcześniej, w wytycznych z roku 1998 stwierdzano, że te wstępne
oddechy można pominąć gdy są możliwości natychmiastowego skorzystania z
defibrylatora. Zasadę tę jednak zmieniono, by zapewnić zgodność
schematów BLS i AED; ponadto powinno się to przyczynić do lepszego
zapamiętywania obowiązujących w tym zakresie reguł.
2. Ze schematu
postępowania dla ratowników niemedycznych eliminuje się sprawdzanie
tętna na tętnicach szyjnych. Uzasadnieniem tej zmiany są wyniki kilku
badań, które wykazały, że do rozpoznania obecności lub braku tętna w
tętnicach szyjnych trzeba czasu znacznie dłuższego niż 10 sekund
[5–9],
a nawet długotrwałe badanie palpacyjne wiąże się z poważnymi błędami
[10].
Obecnie więc zaleca się ratownikom niemedycznym, by „poszukiwali oznak
zachowanego krążenia”, co oznacza wzrokowe, słuchowe i dotykowe
stwierdzenie w ciągu najwyżej 10 sekund obecności prawidłowego
oddychania, kaszlu lub ruchów ratowanego. Wstępną ocenę krążenia
przeprowadza się po wykonaniu 2 oddechów ratowniczych. Jeśli ratownik
nie jest pewien obecności jednej czy kilku wymienionych wyżej oznak
zachowanego krążenia, powinien natychmiast podjąć pośredni masaż serca i
postępować dalej zgodnie ze schematem AED.
Natomiast ratownicy
medyczni powinni nadal sprawdzać tętno na tętnicach szyjnych łącznie z
kontrolowaniem innych oznak zachowanego krążenia; nie powinno to trwać
dłużej niż 10 sekund.
Potencjalny problem
związany z pominięciem sprawdzania tętna polega na tym, że można
przeoczyć obecność samoistnego krążenia jeśli ratowany się nie porusza
ani nie podejmuje oddychania. W takiej sytuacji ratownik niemedyczny
będzie wykonywał pośredni masaż serca. Jest to niewłaściwe, ale dowody,
że ratownicy niemedyczni nie są w stanie w sposób pewny stwierdzić
obecności lub braku tętna na tętnicy szyjnej sugerują, że będą oni
podejmować masaż nawet wtedy, jeśli wytyczne obejmowałyby to badanie.
Gdy dotrą ratownicy medyczni sprawdzą tętno i potwierdzą obecność
krążenia.
B.
Gdy nie ma wskazań do
defibrylacji lub natychmiast po serii 3 wyładowań należy prowadzić przez
1 minutę BLS.
W wytycznych ERC z
roku 1998 zalecano 3-minutowe BLS po komunikacie „nie ma wskazań do
defibrylacji”, z wyjątkiem sytuacji, gdy komunikat ten pojawiał się po
skutecznej defibrylacji; wtedy zalecano BLS przez 1 minutę [1]. Mimo że
wytyczne z roku 1998 opracowano w celu optymalnego wykonywania BLS w
przypadku zaburzeń rytmu serca nie poddających się defibrylacji, w
nowych wytycznych osiągnięto zgodność ze schematami AED. Należy
oczekiwać, że uproszczenie to poprawi wyniki szkolenia i zapamiętywania
nabytych umiejętności.
Algorytm AED w
wytycznych międzynarodowych zaleca sprawdzenie oznak zachowanego
krążenia po każdej minucie BLS, a następnie ręczne uaktywnienie
sekwencji analizy rytmu [3,
4].
W wielu urządzeniach do AED nie ma przycisku do analizy rytmu, a każda
analiza jest inicjowana automatycznie.
W związku z tym w
aktualnych wytycznych ERC pominięto to dodatkowe sprawdzanie oznak
zachowanego krążenia.
C.
Gdy schemat AED ma
być stosowany przez ratowników prowadzących specjalistyczne zabiegi
resuscytacyjne (ALS), adrenalinę należy podawać co 2–3 minuty, a nie
podczas każdego cyklu BLS, który trwa tylko 1 minutę.
3. SEKWENCJA
DZIAŁAŃ
Poniżej przedstawiono
uzgodnioną sekwencję działań, która składa się na opracowane przez ERC
Wytyczne 2000 dla AED.
Algorytm jest
przeznaczony do resuscytacji osób w wieku 8 lat i starszych. Algorytm
zakłada, że resuscytacja jest prowadzona przez jednego ratownika. Jeśli
jest ich więcej, powinni oni podzielić między siebie poszczególne
zadania. Priorytet ma wezwanie specjalistycznej pomocy medycznej i
natychmiastowe udostępnienie AED. W tekście nie rozróżnia się płci osób
ratowanych (ryc.1).
Ryc. 1. Automatyczna defibrylacja zewnętrzna
1. Ocenić stan
ratowanego:
• Sprawdzić reakcję:
delikatnie potrząsnąć za ramiona i głośno zapytać: „Jak się Pan czuje?”
• Udrożnić drogi
oddechowe; odgiąć głowę i unieść żuchwę. Sprawdzić, czy ratowany
oddycha.
• Gdy nie oddycha,
wezwać specjalistyczną pomoc medyczną oraz podłączyć AED, jeśli tego
jeszcze do tej pory nie zrobiono.
• Wykonać 2 skuteczne
oddechy ratownicze.
• Sprawdzić oznaki
zachowanego krążenia:
— dla ratowników
niemedycznych oznacza to wzrokowe, słuchowe i dotykowe stwierdzenie
prawidłowych oddechów, kaszlu lub ruchów ratowanego. Nie może to zająć
więcej niż 10 sekund.
— ratownicy medyczni
winni ponadto sprawdzić tętno na tętnicach szyjnych.
2A. Jeśli
występują oznaki zachowanego krążenia:
• Gdy ratowany
oddycha, ułożyć go w pozycji bezpiecznej.
• Gdy nie oddycha,
rozpocząć sztuczną wentylację i co minutę sprawdzać, czy jest zachowane
krążenie.
2B. Jeśli nie
ma o znak zachowanego krążenia:
• Włączyć AED.
• Podłączyć
elektrody.
• Stosować się do
instrukcji głosowych lub wizualnych ukazujących się na ekranie.
Upewnić się, że w
czasie gdy aparat do AED analizuje rytm serca nikt nie dotyka
ratowanego.
3A. Jeśli są
wskazania do defibrylacji:
• Upewnić się, że
nikt nie dotyka ratowanego.
• Stosownie do
instrukcji użyć przycisku do wyzwolenia energii.
• Zgodnie z
instrukcją ponownie użyć przycisku „analiza rytmu” lub „wyładowanie” („Shock”).
Jeśli pojawia się
komunikat „nie ma wskazań do defibrylacji” postępować według punktu 3B.
Nie sprawdzać oznak
zachowanego krążenia w przerwach pomiędzy pierwszymi trzema
wyładowaniami.
• Po trzech
wyładowaniach sprawdzić oznaki zachowanego krążenia.
Jeśli nie ma
oznak zachowanego krążenia:
• Wykonywać BLS przez
1 minutę.
W tym czasie nie
powinny występować żadne instrukcje z aparatu AED. Specjalny licznik AED
wskazuje na czas trwania BLS.
• Po 1 minucie
zaprzestać BLS, by umożliwić analizę rytmu.
• Kontynuować
postępowanie według algorytmu AED, zgodnie z poleceniami głosowymi lub
wizualnymi ukazującymi się na ekranie.
Jeśli stwierdza
się oznaki zachowanego krążenia:
• Gdy ratowany
oddycha, ułożyć go w pozycji bezpiecznej.
• Gdy nie oddycha,
rozpocząć sztuczną wentylację i co minutę sprawdzać, czy jest zachowane
krążenie.
3B. Jeśli nie
ma wskazań do defibrylacji:
• Sprawdzić oznaki
zachowanego krążenia.
• Jeśli nie ma oznak
zachowanego krążenia, wykonywać BLS przez 1 minutę.
W tym czasie nie
powinny występować żadne instrukcje z aparatu AED. Specjalny licznik AED
wskazuje na czas trwania BLS.
• Po 1 minucie
zaprzestać BLS, by umożliwić analizę rytmu.
• Kontynuować
postępowanie według algorytmu AED, zgodnie z poleceniami głosowymi lub
wizualnymi ukazującymi się na ekranie.
4. Kontynuować
postępowanie według instrukcji podawanych przez AED dopóki nie będzie
możliwe podjęcie ALS.
PIŚMIENNICTWO
[1]
Early Defibrillation Task Force of the European Resuscitation Council.
The 1998 European Resuscitation Council guidelines for the use of
automated external defibrillators by EMS providers and first responders.
Resuscitation 1998; 37: 91–4.
[2]
American Heart Association in collaboration with the International
Liaison Committee on Resuscitation (ILCOR). Introduction to the
International Guidelines 2000 for CPR and ECC. Guidelines 2000 for
cardiopulmonary resuscitation and emergency cardiovascular care — An
international consensus on science. Resuscitation 2000; 46: 3–15.
[3]
American Heart Association in collaboration with the International
Liaison Committee on Resuscitation (ILCOR). Guidelines 2000 for
cardiopulmonary resuscitation and emergency cardiovascular care. An
international consensus on science. Circulation 2000; 102(Suppl. I):
I–1–I–384.
[4]
American Heart Association in collaboration with the International
Liaison Committee on Resuscitation (ILCOR). Guidelines 2000 for
cardiopulmonary resuscitation and emergency cardiovascular — An
international consensus on science. Resuscitation 2000; 46: 1–447.
[5]
Flesche C.W., Breuer S., Mandel L. P., Brevik H., Tarnow J. The ability
of health professionals to check the carotid pulse. Circulation 1994;
90(Suppl. 1): 288.
[6]
Mather C., O'Kelly S. The palpitation of pulses. Anaesthesia 1996; 51:
189–91.
[7]
Monsieurs K.G., De Cauwer H.G., Bossaert L.L. Feeling for the carotid
pulse: is five seconds enough? Resuscitation 1996; 31: S3.
[8]
Bahr J., Klingler H., Panzer W., Rode H., Kettler D. Skills of lay
people in checking the carotid pulse. Resuscitation 1997; 35: 23–6.
[9]
Ochoa F.J., Ramalle-Gomara E., Carpintero J.M., Garcia A., Saralegui I.
Competence of health professionals to check the carotid pulse.
Resuscitation 1998; 37: 173–5.
[10]
Eberle B., Dick W.F., Schneider T., Wisser G., Doetsch S., Tzanova I.
Checking the carotid pulse: Diagnostic accuracy of first responders in
patients with and without a pulse. Resuscitation 1996; 33: 107–16.
Adres do
korespondencji:
Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii CM UJ,
31-501 Kraków, ul. Kopernika 17
Tel./fax 0 (....) 12 424-77-97, tel. 424-77-98
Strona internetowa:
www.prc.krakow.pl
|
